Na powodzenie procedury in vitro składa się kilka czynników – m. in. wiek kobiety, rezerwa jajnikowa, jakość zarodków oraz receptywność endometrium. Kobiety przed 40 rokiem życia, które mają za sobą już dwie lub trzy nieudane próby in vitro, mogą poddać się zabiegowi scratchingu endometrium, by zwiększyć szansę na zagnieżdżenie zarodka w macicy.

Czym jest scratching endometrium?

Scratching endometrium to bezpieczny i małoinwazyjny zabieg, podczas którego lekarz celowo uszkadza błonę śluzową macicy. Zadrapanie powodujące niewielki uraz przeprowadzane jest w warunkach kontrolowanych i ma na celu wywołanie reakcji naprawczej ze strony układu immunologicznego. W jaki sposób drobny uraz błony śluzowej macicy może pomóc w in vitro? Powoduje on aktywację czynników wzrostu (hormonów i cytokin przeciwzapalnych), poprawiających receptywność endometrium, czyli zdolność do przyjęcia i zagnieżdżenia zarodka. Ponadto uszkodzona tkanka po regeneracji jest lepiej ukrwiona, co także ma wpływ na receptywność. Problemy z zagnieżdżeniem zarodka macicy uniemożliwiają jego dalszy rozwój i przekreślają szanse na utrzymanie ciąży. Słaba receptywność endometrium to jeden z powodów niepowodzenia in vitro.

Scratching jest podobny do biopsji endometrium, jednak biopsja jest badaniem diagnostycznym i polega na pobraniu wycinków błony śluzowej macicy, by sprawdzić, czy nie występują w niej zmiany patologiczne. Scratching natomiast można określić jako metodę leczenia przez uszkodzenie. Nie należy więc mylić tych dwóch procedur.

Kiedy należy wykonać scratching endometrium?

Zabieg scratchingu endometrium, mimo iż wspomaga proces in vitro, nie jest rutynowy, to znaczy, że nie przechodzą go wszystkie pacjentki, które próbują zajść w ciąże metodą zapłodnienia pozaustrojowego. Wskazaniem do kontrolowanego uszkodzenia błony śluzowej macicy jest tzw. RIF (Recurent Implantation Failure) czyli sytuacja, w której u kobiet poniżej 40 roku doszło do min. dwóch lub trzech nieudanych prób in vitro. A powodem niepowodzenia były problemy z zagnieżdżeniem zarodka.

Środowisko lekarskie nie jest zgodne co do skuteczności zabiegu scratchingu i jego wpływu na powodzenie całego procesu in vitro, dlatego każdy przypadek należy indywidualnie konsultować z lekarzem prowadzącym.

Jak przebiega zabieg scratching endometrium?

Scratching endometrium nie jest zabiegiem skomplikowanym ani inwazyjnym. Lekarz wprowadza specjalne narzędzie, cienki cewnik zwany pippelą, do pochwą i wykonuje nim niewielkie ruchy nas w różnych kierunkach, by doprowadzić do zadrapania powierzchni błony śluzowej macicy. Wówczas dochodzi kontrolowanego zarysowania endometrium, to z kolei wywołuje stan zapalny i procesy regeneracyjne, które mogą przyczynić się do poprawy receptywności endometrium. Jest to ważne, gdyż zarodek po transferze do macicy przyczepia się właśnie do endometrium.

W jakiej fazie cyklu wykonuje się scratching endometrium?

Najlepszym momentem na wykonanie scratchingu endometrium jest faza lutealna, czyli druga faza cyklu, przypadająca między 18 a 25 dniem. Zwykle lekarze zalecają, by zabieg odbył się 7 dni przed spodziewaną miesiączką – lecz konkretny dzień jest ustalany indywidualnie. Scratching powinien się odbyć w cyklu poprzedzającym transfer zarodka lub kriotransfer. Chodzi o to, by zarodek trafił do macicy po tym, gdy już zostały wytworzone cytokiny przeciwzapalne.

Nie wymagane jest wcześniejsze przygotowanie ze strony pacjentki, nie należy jedynie w ciągu 24 godzin poprzedzających zabieg stosować tamponów, ani środków dopochwowych.

Czy zabieg scratchingu endometrium jest bolesny i wymaga znieczulenia?

Nie stosuje się żadnego znieczulenia w zabiegu scratchingu endometrium, gdyż jest to procedura bezbolesna. Jeśli kobieta cokolwiek poczuje, to jedynie nieznaczny dyskomfort związany z wprowadzeniem wziernika. Po zabiegu pacjentka może odczuwać nieduże i krótkotrwałe skurcze macicy, podobnie jak przy menstruacji, można się też spodziewać niewielkich plamień. Objawy te szybko przechodzą i nie powinny budzić obaw.

Czy zabieg jest bezpieczny i czy mogą wystąpić powikłania?

Prawidłowo przeprowadzony scratching endometrium jest całkowicie bezpieczny i nie należy się go obawiać. Co ważne – tkanka wierzchnia błony śluzowej macicy nie zostaje trwale uszkodzona, a więc skaryfikacja nie wpływa negatywnie na procesy złuszczania i odbudowy endometrium. Nie musimy się też obawiać powikłań po zabiegu. Właśnie z uwagi na niską inwazyjność zabiegu oraz zdolności regeneracyjne endometrium, zabieg może być wykonywany nawet kilkakrotnie. Warto podkreślić, że podczas zabiegu dochodzi do niegroźnych mikrouszkodzeń, więc nie należy się obawiać tej metody.

Źródła:

• https://salvemedica.pl/blog/poradniki-pacjenta/czy-scratching-moze-trwale-uszkodzic-endometrium-1
• https://plodnosc.pl/scratching-endometrium-wieksze-szanse-na-ciaze/
• https://stylzycia.polki.pl/choroby,kiedy-przeprowadza-sie-scratching-endometrium,10430569,artykul.html
• Zdjęcie: Obraz autorstwa <a href="https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/papierowy-jajnik-trzymany-przez-kobiete-w-poblizu-ukladu-rozrodczego_24482694.htm#query=ginekolog&position=2&from_view=search&track=sph">Freepik</a>