Późna ciąża od zawsze budzi emocje. Z jednej strony dojrzałe macierzyństwo może być zaplanowane, bo przykładowo dla kobiety ważna jest stabilizacja finansowa lub zwyczajnie brakuje jej odpowiedniego partnera. Z drugiej strony wiele kobiet wcale nie chce późno zachodzić w ciążę. Nie mają jednak wyboru, ponieważ cierpią na niepłodność, która skutecznie przekreśla im plany na macierzyństwo. Czy ciąża po 40. roku życia jest bezpieczna? Czy warto w tym wieku jeszcze decydować się na dziecko?

Kobiety coraz później zachodzą w ciążę. Jeszcze do niedawna nasze mamy miały pierwsze dziecko w wieku studenckim, mając po dwadzieścia kilka lat. Obecnie taka sytuacja to rzadkość, a granica stale się przesuwa. Zgodnie z danymi Eurostatu, przeciętna Polka rodzi dziecko w wieku 27 lat i 7 miesięcy. W 2000 roku wiek ten wynosił 24 lata. Dla porównania w innych krajach europejskich średnia wieku rodzących kobiet to 29 lat i 11 miesięcy.

Późna ciąża – przyczyny

Współczesne kobiety w większości świadomie podejmują decyzję o powiększeniu rodziny. Zanim zdecydują się na dziecko chciałaby mieć pewność, że zapewnią mu stabilność finansową i, że same osiągnął wystarczająco dużo zawodowo, aby móc spokojnie zająć się jego wychowaniem nie martwiąc się o swoją karierę. Czasem przyczyną jest brak odpowiedniego partnera, z którym kobieta chciałaby mieć dziecko. Niekiedy pojawia się problem niepłodności, kiedy para marzy o dziecku, ale mimo wielu lat starań są one nieskuteczne. Tymczasem im dłużej trwają starania tym trudniej jest o naturalną ciążę.

Płodność obniża się z wiekiem

Chociaż dojrzałe macierzyństwo nikogo już nie dziwi, warto zaznaczyć, że z fizjologicznego punku widzenia najlepszym czasem na zajście w ciążę jest przedział między 20. – 25. rokiem życia. U dwudziestolatek szansa na ciążę w każdym cyklu miesiączkowym to ok. 20%-25%, u trzydziestolatki 15-20%. Po 35. roku płodność kobiet zaczyna się obniżać, a po 37. roku proces ten gwałtownie przyspiesza. W wieku 40. lat szansa na ciążę wynosi już tylko mniej niż 5 proc. W tym wieku nawet 2/3 kobiet zmaga się z niepłodnością.

Dlaczego płodność obniża się z wiekiem? Każda kobieta rodzi się z pewną pulą pęcherzyków jajowych, zdolnych do przekształcenia się w komórki jajowe niezbędne do zapłodnienia, które „traci” wraz z każą kolejną miesiączką. Z upływającym czasem rezerwa ta spada, a funkcja jajników stopniowo wygasa przez co maleje szansa na ciążę. Dzieje się tak aż do menopauzy, kiedy zdolność uzyskania ciąży całkowicie zanika. Poziom rezerwy jajnikowej łatwo oznaczyć za pomocą badania AMH (hormonu antymüllerowskiego). Dzięki temu oznaczeniu można oszacować, jakie dana kobieta ma szansę na naturalną ciążę.

In vitro po 40. roku życia

W przypadku trudności z zajściem w ciążę jest wiele możliwości wspomaganego rozrodu. Według rekomendacji lekarzy zajmujących się leczeniem niepłodności, pacjentkom po 40. roku życia, które długo bezskutecznie starają się o ciąże zwykle proponuje się skorzystanie z leczenia technikami wspomaganego rozrodu. In vitro, czyli zapłodnienie pozaustrojowe, może znacznie zwiększyć szansę na ciąże, tym bardziej jeśli AMH kobiety jest bardzo niskie.

W Polsce bez górnej granicy leczenia

W Polsce nie ma ograniczenia wiekowego kobiet leczonych metodą in vitro. Decyzja o podjęciu się leczenia podejmowana jest za każdym razem przez prowadzącego lekarza. Warto przy tym dodać, że w krajach europejskich takie granice istnieją i tak np. w Hiszpani można się leczyć do 50. roku życia, a w Grecji nawet do 54 lat.

Ryzyko ciąży po 40. roku życia

Ciąża po 40. roku życia niesie ze sobą pewne ryzyko. W tym wieku kobiety są bardziej narażone na problemy zdrowotne takie jak wysokie ciśnienie krwi, cukrzycę, problemy z łożyskiem oraz komplikacje okołoporodowe. Wraz z wiekiem rośnie także ryzyko cesarskiego cięcia u kobiet, które nigdy jeszcze nie rodziły.

Bardziej zaawansowany wiek, to również zwiększone ryzyko nieprawidłowości genetycznych w komórkach, co może prowadzić do poronienia lub wad wrodzonych u dziecka. Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa po 40. urodzinach wynosi 1 do 82, ale w wieku 45 lat prawdopodobieństwo zespołu Downa u dziecka wynosi aż 1 do 30.

Dlatego bardzo ważne jest, aby kobieta w późnej ciąży – nieistotne, czy naturalna, czy z in vitro – była pod stałą kontrolą lekarza oraz, aby poddawała się regularnym badaniom. Istnieje wiele badań diagnostycznych, które pozwalają ocenić stan zdrowia dziecka na bardzo wczesnym etapie ciąży, a nawet jeszcze na etapie zarodków.

Współczesne granice wieku

Mimo wspomnianych już trudności warto podkreślić, że granice wieku na rodzenie dzieci są dosyć płynne, a to, że statystyki nie są przychylne matkom po 40. roku życia wcale nie oznacza, że ciąża musi być trudna do uzyskania, czy obarczona problemami. Wiele kobiet zostaje szczęśliwymi mamami w dojrzałym wieku. Takie macierzyństwo ma sporo zalet, bo najczęściej panie nie są już tak bardzo pochłonięte pracą, mają czas dla dziecka, są wykształcone i bardziej świadome.  Płodność jest sprawą indywidualną. Jeśli kobieta nie ma problemów zdrowotnych, to wiek nie stanowi przeciwwskazania do zajścia w ciążę. Współczesna medycyna na szczęście potrafi nadążać za zmianami, które zachodzą w społeczeństwie.   

Źródła:

• www.invimed.pl
• www.mp.pl
• Zdjęcia: Canva