Przyczyny utraty lub braku ciąży mogą być różne - ostatnio coraz częściej mówi się o tym, że znaczny procent z nich, ma podłoże immunologiczne. W celu zdiagnozowania niepłodności immunologicznej wykonuje się szereg badań, do których należą test mikrocytotoksyczności (cross-match) oraz ocena obecności przeciwciał blokujących (allo-MLR). Na czym polegają i jak się do nich przygotować? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.

Ocena przeciwciał blokujących (allo-MLR) - co to za badanie?

Przeciwciała blokujące to grupa przeciwciał (czyli białek wytwarzanych przez limfocyty B), których głównym zadaniem jest ochrona rozwijającego się płodu przed układem odpornościowym matki. Gdy poziom tych przeciwciał nie jest odpowiednio wysoki, to matczyne komórki immunologiczne będą atakowały płód prowadząc do poronień - mówimy wtedy o nieodpowiednim hamowaniu, które w procentach jest przedstawione na wyniku allo-MLR. Aby je oznaczyć, konieczne jest pobranie limfocytów z krwi obojga partnerów i wykonanie tzw. testu mieszanej reakcji limfocytów (allo-MLR). Dla ułatwienia zrozumienia roli jaką pełnią przeciwciała blokujące, można umownie podzielić kobiety na trzy grupy, te u których:

• niewystarczający poziom przeciwciał blokujących powoduje poronienia na poszczególnych etapach ciąży;
• może dojść do zapłodnienia, ale pomimo tego zarodek nie ulega zagnieżdżeniu i nie udaje się utrzymać ciąży;
• poziom przeciwciał nie ma znaczenia i nawet przy ich niskim poziomie udaje im się urodzić dziecko.

Badanie allo-MLR wykonuje się prywatnie. Jego cena zależna jest od laboratorium, w którym jest przeprowadzane. Zwykle jednak waha się ona w przedziale od 350 do 500 zł za parę. Według niektórych immunologów uznaje się, że wynik allo-MLR pozwalający na utrzymanie ciąży powinien wynosić min. 40% - wszystko jest jednak kwestią indywidualną, zależy od lekarza i od sytuacji danej pacjentki.

Czym jest test mikrocytotoksyczny i po co się go wykonuje?

Wraz z testem allo-MLR warto wykonać test mikrocytotoksyczny (cross-match). Badanie polega na identyfikacji we krwi kobiety przeciwciał przeciwko limfocytom CD3+/IgG+ partnera i jest szczególnie użyteczne w diagnostyce poronień nawykowych. Ich zbyt duża ilość jest niekorzystna, ponieważ wzmaga ryzyko utraty ciąży. Test cross-match wiąże się z kosztem od 200 do 400 zł. Dokładna cena badania zależy od laboratorium, w którym wykonywana jest analiza. Niestety nie podlega ono refundacji.

Przygotowanie do badań

Pobranie krwi do badania allo-MLR nie wymaga wcześniejszego przygotowania, nie jest koniecznie bycie na czczo, ale trzeba pamiętać, by do punktu diagnostyki zgłosiło się oboje partnerów. Tak samo jak w przypadku badania allo-MLR, do wykonania testu mikrocytotoksycznego nie jest konieczne zachowanie restrykcji żywieniowych, a próbka krwi musi być pobrana od obu osób starających się o dziecko.

Wyniki badań i co dalej?

Wyników obu badań są dostępne zwykle po około dwóch tygodniach. Po ich otrzymaniu należy skonsultować się z lekarzem specjalistą leczenia zaburzeń niepłodności. Trzeba pamiętać, że diagnostyka niepłodności często nie pozwala jednoznacznie ściśle określić, jaka jest szansa na urodzenie dziecka, wyniki należy rozpatrywać indywidualnie i powinny być oceniane w kontekście całości obrazu klinicznego.

Dlaczego warto wykonać oba badania łącznie?

Immunologiczne przyczyny niepowodzeń rozrodu mogą być różnorodne i dla jak największego sukcesu diagnostycznego konieczne bywa poddanie się całemu szeregowi badań. Przeprowadzenie obu testów jest też niezbędne do wybrania odpowiedniej terapii niepłodności. Wykonanie badań allo-MLR i cross-match jest bowiem pierwszym krokiem do zakwalifikowania pacjentki do immunoterapii, która może pozwolić na pozbycie się problemu u jego źródła, a w konsekwencji zajście w ciążę i powitanie na świecie długo oczekiwanego dziecka.

Wraz z wymienionymi badaniami, które pozwalają na ocenę skuteczności leczenia, wykonuje się typowanie KIR oraz typowanie tkankowe molekularne HLA-C - znajdują zastosowanie w diagnostyce poronień samoistnych o podłożu immunologicznym i służy w ocenie ryzyka stanu przedrzucawkowego. 

Źródła:

• G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020
• Brazdova, H. Senechal, G. Peltre, P. Poncet, Immune Aspects of Female Infertility, “Int J Fertil Steril”, 2016, nr 10(1), s. 1-10
• Zdjęcie: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/reka-trzymajacy-glebia-pola-rekawica-8600447/